گروه کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی که نام آن «BRICS» توسط جیم اونیل، اقتصاددان ارشد سابق گلدمن ساکس در سال 2001 ابداع شد، در حال گسترش است و این می‌تواند دومین تلاش جدی آن برای رقابت با گروه هفت پس از شکل‌گیری در سال 10-2009 باشد.
از روز سه‌شنبه، بیش از 40 کشور از جامعه جهان جنوب (جهان سوم سابق) که بسیاری از آنها سال‌ها نظم بین‌المللی تحت رهبری غرب را به‌دلیل به حاشیه راندن خود محکوم کرده‌اند، در ژوهانسبورگ پایتخت تجاری آفریقای‌جنوبی برای پانزدهمین اجلاس سالانه رهبران اتحاد بریکس گرد هم خواهند آمد.
تقریباً دو جین کشور جهان جنوب، رسماً درخواست پیوستن به این بلوک را داده‌اند و چندین کشور دیگر نیز نسبت به این موضوع ابراز علاقه کرده‌اند. این گروه پس از پذیرش آفریقای جنوبی در سال 2010 هیچ عضو جدیدی نداشته است.
تخمین‌های بلومبرگ نشان می‌دهد اگر اعضای مشتاقی مانند اندونزی، بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن پالم در جهان و عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت، به این گروه بپیوندند، بریکس تا سال 2040 می‌تواند حدود نیمی از تولید جهانی را در دست گرفته و نفوذ جهانی خود را تقویت نماید. در مقام مقایسه، G-7 حدود یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص داده است.
چشم‌انداز گسترش بریکس
در حال حاضر علاوه بر پنج عضو اصلی، ۲۳ کشور به شکل رسمی و 6 کشور به صورت غیررسمی و اعلامی خواهان عضویت در این گروه هستند که از جمله آنها می‌توان به ایران، اندونزی، عربستان، کویت، امارات، بحرین، مصر، سوریه، مراکش، بلاروس، قزاقستان، کوبا، بولیوی، نیجریه، آرژانتین، ونزوئلا، تایلند، ویتنام، الجزایر، فلسطین، اتیوپی، هندوراس، مکزیک و … اشاره کرد که از آنها با عنوان بریکس پلاس یاد می‌شود.
اینکه آیا یک بریکس گسترده و بسیار ناهمگون‌تر می‌تواند قدرت اقتصادی و جمعیتی را به نیروی سیاسی‌ای تبدیل کند که G-7 را به چالش بکشد، محل بحث است. اعضای باشگاهی که از نظر سیاسی ناهمگون بوده، با چالش‌های عمیقی روبه‌رو هستند و بارها نتوانسته‌اند موضع واحدی در مورد مسائل جهانی از جنگ در اوکراین گرفته تا آب و هوای جهانی و تجارت اتخاذ کنند.
ارز جایگزین دلار
در هفته‌های اخیر، بحث معرفی ارز واحدی با پشتوانه طلا از سوی بریکس در محافل اقتصادی شنیده شده است. حال روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» به نقل از مقام‌های مطلع گزارش داده که بریکس ممکن است در نشست ژوهانسبورگ انعقاد توافقی که سهم تسویه حساب‌های تجاری با استفاده از پول ملی را افزایش می‌دهد، مورد بحث قرار دهد.
با این‌حال این نشریه گزارش داده که ایده ایجاد واحد پول مشترک یا دلار زدایی به این معنا مورد بحث قرار نمی‌گیرد. به گزارش فایننشال تایمز، آنیل سوکلال نماینده آفریقای جنوبی که ریاست کنونی بریکس را برعهده دارد، گفته است که دلارزدایی در دستور کارگروه قرار ندارد.
از سوی دیگر، هند به دلیل وزن نامتناسب اقتصادی‌اش در بریکس، نسبت به ایفای نقش مسلط چین در چنین تصمیماتی محتاط عمل می‌کند. دهلی نو در حال حاضر عضویت در هرگونه برنامه ارزی جایگزین را رد کرده است. آفریقای جنوبی نیز خواهان حرکت در این مسیر نیست.
از همین‌رو تا به امروز، ایجاد جایگزین‌هایی برای تجارت دلاری بیش از آنکه سیاستی قابل دستیابی باشد، به موضوعی پرتنش تبدیل شده است. با این‌حال، بریکس درحال برداشتن گام‌های مهمی جهت ایجاد جایگزین‌هایی برای موسسات مالی تحت تسلط ایالات متحده مانند بانک جهانی است. بی‌دلیل نیست که بسیاری از کشورهای جهان جنوب چون الجزایر، آرژانتین، بلاروس، بولیوی، مصر، اندونزی، ایران، عربستان سعودی، امارات برای عضویت در این نهاد خیز برداشته‌اند.
