امروزه هر تراکنش، هر قرارداد و هر تعامل دیجیتالی به‌صورت شفاف و بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی ثبت و تأیید می‌شوند. از زمان معرفی بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹، فناوری دفتر کل توزیع شده به‌سرعت در حال تحول و گسترش است و اکنون در حوزه‌های مختلفی از مالی و بهداشت تا زنجیره تأمین و رأی‌گیری الکترونیکی کاربرد دارد. اما سؤال اصلی این است که چگونه این دفتر کل می‌تواند دنیای ما را تغییر دهد؟ در این مقاله، به بررسی عمیق این فناوری نوآورانه و کاربردهای گسترده آن می‌پردازیم.
دفتر کل توزیع شده چیست؟
از گذشته تا کنون، دفاتر کل با هدف ثبت قراردادها، پرداخت‌ها، معاملات خریدوفروش یا انتقال دارایی‌ها یا اموال در قلب معاملات اقتصادی قرار داشته‌اند. این سفر که با ثبت روی لوح‌های گلی یا پاپیروس آغاز شد، با اختراع کاغذ جهش بزرگی کرد. در چند دهه گذشته، کامپیوترها فرایند ثبت و نگهداری دفاتر کل را به‌راحتی و سرعت زیادی فراهم کرده‌اند. امروزه با نوآوری، اطلاعات ذخیره شده روی کامپیوترها به سمت رمزنگاری شده، سریع و غیرمتمرکز شدن حرکت می‌کنند.
به‌همین دلیل امروزه، انتخاب بهترین بروکر فارکس برای معامله‌گران اهمیت زیادی دارد. بهترین بروکر فارکس باید از فناوری‌های نوین برای رمزنگاری و غیرمتمرکز کردن اطلاعات استفاده کند. این بروکرها با ارائه خدمات پیشرفته به معامله‌گران کمک می‌کنند تا با اطمینان بیشتری به معاملات خود بپردازند.
دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology) یک پایگاه‌داده است که هم‌زمان در چندین مکان به اشتراک گذاشته می‌شود و چندین نفر می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. این فناوری به‌گونه‌ای طراحی شده که نیاز به یک مرجع مرکزی برای تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها را از بین می‌برد. در این سیستم، هر شرکت‌کننده در هر گره شبکه می‌تواند به ضبط‌های به اشتراک گذاشته شده در آن شبکه دسترسی داشته باشد و یک نسخه یکسان از آن را داشته باشد. هرگونه تغییر یا اضافه‌شدن به دفتر کل، به‌سرعت به همه شرکت‌کنندگان منعکس و کپی می‌شود.
این دفتر کل در مقابل دفتر کل متمرکز قرار می‌گیرد که نوعی دفتر کل است که بیشتر شرکت‌ها از آن استفاده می‌کنند. دفتر کل متمرکز بیشتر در معرض حملات سایبری و تقلب قرار دارد، چون یک نقطه شکست واحد دارد. فناوری این دفتر، همان فناوری است که در بلاک‌چین استفاده می‌شود که بیت‌کوین نیز از آن به‌عنوان دفتر کل توزیع شده خود استفاده میکند.
کاربردهای دفتر کل توزیع شده
دفتر کل توزیع شده (DLT)، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد که به بهبود شفافیت، امنیت و کارایی کمک میکند. در ادامه به برخی از کاربردهای این دفتر اشاره می‌کنیم:
- مدیریت زنجیره تأمین: یکی از مزایای کلیدی استفاده از فناوری دفتر کل (DLT) در مدیریت زنجیره تأمین، شفافیت و قابلیت ردیابی است. با استفاده از DLT، شرکت‌ها می‌توانند مسیر حرکت کالاها را از تولید تا مصرف نهایی به‌صورت دقیق و شفاف ردیابی کنند. این کار باعث می‌شود تقلب و اشتباهات انسانی کمتر شود و محصولات به‌موقع و درست به مقصد برسند. علاوه‌بر این، شفافیت بیشتر در زنجیره تأمین می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها منجر شود، چون شرکت‌ها می‌توانند به‌سرعت مشکلات را شناسایی و رفع کنند.
- حفظ سوابق بهداشتی: در حوزه بهداشت و درمان، DLT می‌تواند نقش مهمی در حفظ و مدیریت سوابق پزشکی بیماران ایفا کند. با استفاده از این فناوری، سوابق پزشکی به‌صورت امن و غیرقابل‌تغییر ذخیره می‌شوند و دسترسی به این اطلاعات برای پزشکان و بیماران به‌صورت سریع و آسان فراهم می‌شود. این موضوع به بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی منجر می‌شود، چون پزشکان می‌توانند به اطلاعات دقیق و به‌روز بیماران دسترسی داشته باشند.
- تأیید هویت: با استفاده از این فناوری، هویت افراد به‌صورت امن و غیرقابل‌تغییر تأیید می‌شود که می‌تواند به کاهش تقلب و افزایش امنیت در تراکنش‌های دیجیتال منجر شود. با داشتن یک سیستم امن برای تأیید هویت، افراد و سازمان‌ها می‌توانند به‌راحتی و با اطمینان بیشتری در تراکنش‌های دیجیتال شرکت کنند.
- سیستم‌های رأی‌گیری: یکی از مزایای کلیدی استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) در سیستم‌های رأی‌گیری، شفافیت و امنیت است. با استفاده از DLT، می‌توان انتخابات را به‌صورت شفاف و امن برگزار کرد و از تقلب در رأی‌گیری جلوگیری نمود. این فناوری امکان ثبت و ردیابی هر رأی به‌صورت غیرقابل‌تغییر را فراهم میکند که باعث افزایش اعتماد عمومی به فرایندهای انتخاباتی می‌شود. همچنین، با استفاده از DLT، می‌توان نتایج انتخابات را به‌صورت سریع و دقیق اعلام کرد که این موضوع به کاهش زمان و هزینه‌های مربوط به شمارش آرا منجر می‌شود.
- تراکنش‌های مالی: DLT در حوزه مالی نیز کاربردهای گسترده‌ای دارد. با استفاده از DLT، تراکنش‌ها به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه‌ها انجام می‌شوند که این موضوع به کاهش هزینه‌های مربوط به انتقال پول منجر می‌شود. همچنین، DLT به افزایش شفافیت در تراکنش‌های مالی کمک میکند، چون تمامی تراکنش‌ها به‌صورت غیرقابل‌تغییر در دفتر کل ثبت می‌شوند و قابل‌ردیابی هستند. علاوه‌بر این، استفاده از DLT در تراکنش‌های مالی می‌تواند به کاهش تقلب نیز کمک کند. با داشتن یک سیستم امن و غیرقابل‌تغییر برای ثبت تراکنش‌ها، احتمال تقلب و دستکاری در اطلاعات به حداقل می‌رسد.
- مدیریت املاک و مستغلات: در حوزه املاک و مستغلات، DLT می‌تواند به ثبت و مدیریت مالکیت املاک کمک کند. یکی از مزایای اصلی این فناوری، امکان ثبت مالکیت به‌صورت امن و غیرقابل‌تغییر است. با استفاده از DLT، اسناد مالکیت به‌صورت دیجیتال و غیرقابل تغییر ذخیره می‌شوند که این موضوع به کاهش تقلب و دستکاری در اسناد مالکیت کمک میکند.
مزایا و معایب دفتر کل توزیع شده
دفتر کل توزیع شده (DLT) به‌عنوان یک فناوری نوآورانه، مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه به مزایا و معایب دفتر کل می‌پردازیم. مزایای دفتر کل توزیع شده به ترتیب زیر است:
- شفافیت: یکی از بزرگ‌ترین مزایای فناوری دفتر کل (DLT)، شفافیت بالای آن است. تمامی تراکنش‌ها در دفتر کل ثبت می‌شوند و برای همه شرکت‌کنندگان قابل‌مشاهده هستند. این شفافیت باعث افزایش اعتماد بین طرفین می‌شود و از تقلب جلوگیری میکند. با داشتن یک سیستم شفاف، تمامی طرفین می‌توانند به اطلاعات دقیق و به‌روز دسترسی داشته باشند و از صحت و درستی تراکنش‌ها اطمینان حاصل کنند.
- امنیت: DLT از رمزنگاری برای حفاظت از داده‌ها استفاده میکند که باعث می‌شود تغییر یا دستکاری در داده‌ها بسیار دشوار باشد. همچنین، به‌دلیل توزیع‌شدگی دفتر کل، هیچ نقطه شکست واحدی وجود ندارد که بتواند کل سیستم را به خطر بیندازد. این ویژگی امنیتی می‌تواند به کاهش احتمال حملات سایبری و افزایش اعتماد به سیستم‌های دیجیتال منجر شود.
- غیرمتمرکز بودن: DLT به‌صورت غیرمتمرکز عمل میکند، به این معنی که هیچ نهاد مرکزی برای مدیریت و کنترل آن وجود ندارد. این ویژگی باعث کاهش وابستگی به واسطه‌ها و کاهش هزینه‌های مرتبط با آن‌ها می‌شود. با داشتن یک سیستم غیرمتمرکز، تمامی طرفین می‌توانند به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه‌ها با یکدیگر تعامل کنند. با داشتن یک سیستم غیرمتمرکز، احتمال وقوع مشکلات ناشی از خرابی یا نقص در یک نقطه خاص کاهش می‌یابد و سیستم‌ها می‌توانند به‌صورت پایدارتر و قابل‌اعتمادتر عمل کنند.
- کارایی: استفاده از DLT می‌تواند به بهبود کارایی در تراکنش‌های مالی منجر شود. با داشتن یک سیستم امن و غیرقابل‌تغییر برای ثبت و مدیریت تراکنش‌ها، نیاز به فرایندهای پیچیده و زمان‌بر برای تأیید و ثبت تراکنش‌ها کاهش می‌یابد و افراد و سازمان‌ها می‌توانند به‌سرعت و با اطمینان بیشتری به خدمات مالی دسترسی پیدا کنند. این موضوع به بهبود تجربه کاربری و افزایش رضایت مشتریان منجر می‌شود.
- کاهش هزینه‌ها: با حذف واسطه‌ها و کاهش نیاز به تأییدهای دستی، DLT می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهد. این امر به‌ویژه در صنایع مالی که تراکنش‌های زیادی انجام می‌شود، بسیار مؤثر است. با داشتن یک سیستم غیرمتمرکز و امن برای ثبت و مدیریت تراکنش‌ها، نیاز به واسطه‌ها و فرایندهای پیچیده کاهش می‌یابد و هزینه‌های مرتبط با آن‌ها به حداقل می‌رسد.
بیشتر بخوانید: سبد چینی ارز دیجیتال
معایب دفتر کل توزیع شده به ترتیب زیر است:
- پیچیدگی: یکی از معایب اصلی فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) پیچیدگی فنی آن است. پیاده‌سازی و مدیریت این فناوری نیاز به دانش فنی بالا و تخصص دارد که ممکن است برای بسیاری از سازمان‌ها چالش‌برانگیز باشد. این پیچیدگی به افزایش هزینه‌های پیاده‌سازی و نگهداری منجر می‌شود و نیاز به استخدام متخصصان باتجربه در این حوزه افزایش پیدا میکند. همچنین، آموزش کارکنان برای استفاده از این فناوری نیز می‌تواند زمان‌بر و هزینه‌بر باشد.
- مقیاس‌پذیری: یکی دیگر از معایب DLT، مشکلات مقیاس‌پذیری آن است. با افزایش تعداد تراکنش‌ها و کاربران، امکان دارد عملکرد سیستم کاهش یابد و نیاز به منابع بیشتری برای مدیریت آن باشد. این مشکل مقیاس‌پذیری به افزایش زمان تأیید تراکنش‌ها و کاهش کارایی سیستم منجر می‌شود. به‌عنوان‌مثال، در بلاک‌چین بیت‌کوین، زمان تأیید تراکنش‌ها با افزایش تعداد کاربران به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. علاوه‌بر این، مشکلات مقیاس‌پذیری می‌تواند به افزایش هزینه‌های عملیاتی منجر شود. با نیاز به منابع بیشتر برای مدیریت تعداد زیادی از تراکنش‌ها، هزینه‌های مربوط به نگهداری و ارتقا سیستم نیز افزایش می‌یابد.
- مصرف انرژی: برخی از انواع DLT، مانند بلاک‌چین بیت‌کوین، نیاز به مصرف انرژی بالایی دارند. این مصرف انرژی تأثیرات زیست‌محیطی منفی دارد و هزینه‌های عملیاتی را افزایش می‌دهد. فرایند استخراج بیت‌کوین نیاز به قدرت محاسباتی بالایی دارد که این امر به مصرف انرژی زیادی منجر می‌شود. علاوه‌بر این، مصرف انرژی بالا می‌تواند به مشکلاتی در پایداری سیستم منجر شود. با افزایش مصرف انرژی، نیاز به منابع انرژی بیشتری برای حفظ عملکرد سیستم وجود دارد که به افزایش هزینه‌ها و کاهش پایداری سیستم منجر می‌شود.
- مسائل قانونی و نظارتی: DLT هنوز در بسیاری از کشورها تحت قوانین و مقررات مشخصی قرار ندارد. این عدم قطعیت قانونی، مانعی برای پذیرش گسترده این فناوری است و ریسک‌های قانونی را افزایش می‌دهد. با نبود قوانین و مقررات مشخص، سازمان‌ها ممکن است با مشکلاتی در پیاده‌سازی و استفاده از DLT مواجه شوند که منجر به افزایش ریسک‌های قانونی و مالی منجر شود.
- حریم خصوصی: باوجود شفافیت بالای DLT، حفظ حریم خصوصی کاربران ممکن است چالش‌برانگیز باشد. اطلاعات تراکنش‌ها برای همه شرکت‌کنندگان قابل‌مشاهده است و نگرانی‌هایی در مورد حریم خصوصی ایجاد میکند. با داشتن یک سیستم شفاف، اطلاعات حساس و شخصی ممکن است به‌صورت عمومی قابل دسترسی باشد که مشکلاتی در حفظ حریم خصوصی کاربران ایجاد میکند.
تفاوت دفتر کل توزیع شده و بلاک‌چین
دفتر کل توزیع شده یک پایگاه داده است که به‌صورت هم‌زمان در چندین مکان و توسط چندین نهاد نگهداری می‌شود. این فناوری به‌گونه‌ای طراحی شده که نیاز به یک مرجع مرکزی برای تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها را از بین می‌برد. در این سیستم، هر شرکت‌کننده در هر گره شبکه می‌تواند به ضبط‌های به اشتراک گذاشته شده در آن شبکه دسترسی داشته باشد.
بلاک‌چین نوع خاصی از دفتر کل است که اطلاعات را در قالب بلوک‌هایی که به‌صورت زنجیره‌ای به هم متصل هستند، ذخیره میکند. هر بلوک شامل تعدادی تراکنش است و به بلوک قبلی خود متصل می‌شود، به‌طوری‌که یک زنجیره از بلوک‌ها را تشکیل می‌دهد. این ساختار باعث می‌شود که تغییر یا دستکاری در اطلاعات بسیار دشوار باشد.
دفتر کل توزیع شده (DLT) و بلاک‌چین دو فناوری مرتبط، اما متفاوت هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های اصلی بین این دو فناوری می‌پردازیم:
- ساختار داده‌ها: در دفتر کل توزیع شده، داده‌ها می‌توانند به هر شکلی ذخیره شوند و نیازی به ساختار خاصی ندارند؛ اما در بلاک‌چین، داده‌ها به‌صورت بلوک‌هایی ذخیره می‌شوند که هر بلوک به بلوک قبلی خود متصل است و یک زنجیره را تشکیل می‌دهد.
- مکانیزم اجماع: دفتر کل توزیع شده می‌تواند از مکانیزم‌های اجماع مختلفی برای تأیید تراکنش‌ها استفاده کند، مانند اثبات کار (PoW)، اثبات سهام (PoS) و غیره. اما بلاک‌چین معمولاً از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) استفاده میکند که به‌دلیل ساختار زنجیره‌ای آن است.
- کاربردها: دفتر کل می‌تواند در بسیاری از صنایع و کاربردها مورداستفاده قرار بگیرد، از جمله مدیریت زنجیره تأمین، حفظ سوابق بهداشتی، تأیید هویت و غیره. اما بلاک‌چین بیشتر در حوزه‌های مالی و ارزهای دیجیتال شناخته شده است، مانند بیت‌کوین و اتریوم.
- انعطاف‌پذیری: دفتر کل توزیع شده، انعطاف‌پذیری بیشتری در انتخاب ساختار داده‌ها و مکانیزم‌های اجماع دارد؛ اما بلاک‌چین به‌دلیل ساختار زنجیره‌ای خود، انعطاف‌پذیری کمتری دارد و معمولاً برای کاربردهای خاصی مانند ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.
- امنیت: هر دو فناوری امنیت بالایی دارند، اما بلاک‌چین به‌دلیل ساختار زنجیره‌ای و استفاده از رمزنگاری پیچیده، امنیت بیشتری دارد که باعث می‌شود تغییر یا دستکاری در اطلاعات بسیار دشوار باشد.
مقایسه دفتر کل توزیع شده و دفتر کل سنتی
دفتر کل توزیع شده (DLT) و دفتر کل سنتی، دو رویکرد متفاوت برای مدیریت و ثبت تراکنش‌ها و داده‌ها هستند. در ادامه به مقایسه دفتر کل توزیع شده و دفتر کل سنتی می‌پردازیم:
دفتر کل سنتی
دفتر کل سنتی یک پایگاه داده مرکزی است که توسط یک نهاد واحد مانند یک بانک، دولت یا شرکت مدیریت می‌شود. این نوع دفتر کل، معمولاً در سیستم‌های مالی سنتی مورداستفاده قرار می‌گیرد و تمام داده‌ها در یک مکان مرکزی ذخیره می‌شوند. برخی از ویژگی‌های دفتر کل سنتی، عبارتند از:
- تمام اطلاعات در یک مکان مرکزی ذخیره می‌شود و دسترسی به این اطلاعات توسط افراد یا نهادهای مجاز کنترل می‌شود؛
- به‌دلیل مدیریت توسط یک نهاد واحد، دسترسی به داده‌ها می‌تواند به‌دقت کنترل و نظارت شود که این موضوع امنیت و یکپارچگی داده‌ها را تضمین میکند؛
- مدیریت و نگهداری دفتر کل سنتی می‌تواند هزینه‌بر باشد، به‌ویژه برای سازمان‌های کوچک‌تر یا آن‌هایی که منابع محدودی دارند؛
- به‌دلیل ذخیره‌سازی داده‌ها در یک مکان واحد، دفتر کل سنتی می‌تواند داده‌های یکپارچه و قابل‌اعتمادی ارائه دهد.
دفتر کل توزیع شده (DLT)
دفتر کل توزیع شده یک پایگاه داده غیرمتمرکز است که در میان چندین کامپیوتر یا نود (گره) توزیع شده است. این نوع دفتر کل از فناوری‌های رمزنگاری برای ایجاد یک پایگاه داده امن استفاده میکند که داده‌ها پس از ذخیره‌شدن قابل‌تغییر نیستند. برخی از ویژگی‌های دفتر کل توزیع شده، عبارتند از:
- در این فناوری، هیچ سرور یا نهاد مرکزی برای مدیریت پایگاه داده وجود ندارد و هر نود دفتر کل را نگهداری میکند؛
- به‌دلیل عدم وجود یک نسخه مرجع واحد، سیستم شفاف‌تر است و هر تغییر در دفتر کل به‌سرعت به تمام نودها اطلاع داده می‌شود؛
- داده‌ها پس از ذخیره‌شدن در دفتر کل، قابل‌تغییر نیستند که این موضوع امنیت و یکپارچگی داده‌ها را تضمین میکند؛
- دفتر کل توزیع شده می‌تواند برای اجرای قراردادهای هوشمند برنامه‌ریزی شود که این قراردادها به‌صورت خودکار و با امنیت بالا اجرا می‌شوند.
بیشتر بخوانید: آموزش جامع ترید ارزهای دیجیتال
خدمات اپوفایننس
بروکر آنشور اپوفایننس (Opofinance)، با ارائه انواع حساب‌های معاملاتی، به نیازهای مختلف معامله‌گران پاسخ می‌دهد. یکی از این حساب‌ها، حساب اسلامی یا بدون سوآپ است که برای معامله‌گران مسلمان طراحی شده است تا بتوانند بدون نگرانی از بهره و ربا، به معاملات خود بپردازند.
بروکر اپو با دریافت مجوز از ASIC و ارائه خدمات متنوع و پیشرفته به‌عنوان یکی از بروکرهای معتبر و قابل‌اعتماد در بازارهای مالی شناخته می‌شود. این بروکر با تمرکز بر شفافیت، امنیت و رضایت مشتریان، به‌دنبال ارائه بهترین تجربه معاملاتی به مشتریان خود است و با استفاده از فناوری‌های نوین و راه‌حل‌های خلاقانه، استانداردهای جدیدی را در صنعت معاملات مالی تعیین میکند.
علاوه‌بر حساب اسلامی، اپوفایننس انواع دیگری از حساب‌های معاملاتی را نیز ارائه می‌دهد که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند:
- حساب استاندارد: این حساب با حداقل واریز 100 دلار، بدون کمیسیون و اسپرد معمولی ارائه می‌شود. این حساب برای معامله‌گران تازه‌کار و کسانی که به‌دنبال تجربه اولیه در بازارهای مالی هستند، مناسب است.
- حساب ECN: این حساب با حداقل واریز 100 دلار، کمیسیون پایین و اسپرد کم ارائه می‌شود. این حساب برای معامله‌گران حرفه‌ای که به‌دنبال اسپردهای کمتر و اجرای سریع‌تر معاملات هستند، مناسب است.
- حساب سوشال ترید: این حساب با حداقل واریز 200 دلار، بدون کمیسیون و اسپرد معمولی ارائه می‌شود. این حساب به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا معاملات برترین تریدرها را کپی کنند و از تجربیات آن‌ها بهره‌مند شوند.
- حساب ECN Pro: این حساب با حداقل واریز 5000 دلار، کمیسیون پایین و اسپرد کم ارائه می‌شود. این حساب برای معامله‌گران حرفه‌ای و سازمان‌ها که به‌دنبال بهترین شرایط معاملاتی هستند، مناسب است.
آیا دفتر کل توزیع شده می‌تواند در حوزه هنر و سرگرمی استفاده شود؟
بله! این دفتر کل می‌تواند برای مدیریت حقوق مالکیت معنوی و بهبود شفافیت و اعتماد در این حوزه استفاده شود.
آیا دفتر کل توزیع شده نیاز به اینترنت دارد؟
بله! برای همگام‌سازی داده‌ها و ارتباط بین نودها، دفتر کل توزیع شده نیاز به اتصال به اینترنت دارد.
