پامپ و دامپ (Pump and dump) یک برنامه دستکاری قیمت است که سعی می‌کند از طریق توصیه‌های جعلی، بهای سهام، اوراق بهادار یا رمز ارزها را افزایش دهد. این توصیه‌ها بر اساس اظهارات نادرست، گمراه‌کننده یا بسیار اغراق‌آمیز صورت می‌گیرد.
عاملان طرح پامپ و دامپ در زمان انجام این کار از مالکیتی در آن دارایی برخوردارند و پس از افزایش قیمت، دارایی خود را می‌فروشند. این عمل بر اساس قانون اوراق بهادار اغلب کشورها غیرقانونی است و می‌تواند منجربه جریمه‌های سنگینی شود. محبوبیت رو به‌رشد رمز ارزها، منجربه گسترش طرح‌های پامپ و دامپ در این صنعت شده است.
اصول پامپ و دامپ
پامپ و دامپ در شکل سنتی خود به‌صورت فیزیکی انجام می‌شده، اما ظهور اینترنت بیشتر این فعالیت‌ها را به‌حالت آنلاین تغییر داده است. کلاهبرداران اکنون می‌توانند صدها هزار ایمیل را به اهداف ناآگاه منتقل کنند یا پیام‌هایی را در فروم‌ها یا صفحات پربازدید ارسال نمایند تا سرمایه‌گذاران را ترغیب به خرید سریع یک دارایی کنند.
این پیام‌ها معمولاً ادعا می‌کنند دارای اطلاعات پنهانی در مورد تحولی قریب‌الوقوع هستند که منجربه افزایش چشمگیر قیمت یک سهم یا دارایی می‌شود. هنگامی که خریداران وارد بازار می‌شوند و قیمت سهم به‌شکل قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، عاملان طرح پامپ و دامپ سهام خود را می‌فروشند. در این موارد حجم فروش این قبیل سهام معمولاً قابل توجه است و باعث می‌شود قیمت به‌طور چشمگیری کاهش یابد.
در نهایت بسیاری از سرمایه‌گذاران، ضررهای هنگفتی را تجربه می‌کنند. طرح‌های پامپ و دامپ به‌طور کلی سهام خرد و کوچک را هدف قرار می‌دهند. سهم‌های کوچک و گاهی‌اوقات رمز ارزها برای این قبیل فعالیت‌ها ترجیح داده می‌شوند، زیرا دستکاری آنها آسان‌تر است. سهم‌های کوچک به‌طور کلی دارای شناوری کمتر، حجم معاملات پایین و اطلاعات محدودی در زمینه شرکت ناشر هستند. در نتیجه، افزایش قیمت به تعداد زیادی خریدار و حجم بسیار بالایی از معاملات احتیاج ندارد.
پامپ و دامپ در فرهنگ پاپ
طرح پامپ و دامپ، موضوع اصلی دو فیلم محبوب را شکل داده: «اتاق بخار» و «گرگ وال استریت». در هر دو این فیلم‌ها، مکانی مملو از بازاریابان تلفنی دیده می‌شود که سهام پنی را عرضه می‌کنند. در هر دو مورد، شرکت کارگزاری نقش بازارساز را به‌عهده داشته و حجم زیادی از سهام شرکت‌هایی با چشم‌اندازهای بسیار مشکوک را در اختیار دارد.
مدیران شرکت‌ها، کارگزاران خود را با وعده کمیسیون و پاداش بالا برای عرضه سهام به تعداد بیشتری از مشتریان ترغیب می‌کنند. با انجام این کار، کارگزاران قیمت را از طریق حجم بالای فروش افزایش می‌دهند. هنگامی که موقعیت‌های فروش بدون خریدار به نقطه بحرانی خود می‌رسد، شرکت سهام خود را برای کسب سود هنگفت خالی می‌کند. این امر باعث کاهش قیمت سهام، اغلب به زیر قیمت ابتدایی شده و در نتیجه ضررهای زیادی را برای خریداران به همراه دارد، زیرا آنها نمی‌توانند سهام خود را به‌موقع بفروشند.
پامپ و دامپ در رمز ارزها
امروزه بازار رمز ارزها به جدیدترین عرصه برای طرح‌های پامپ و دامپ تبدیل شده است. رشد شدید بیت‌کوین و اتریوم باعث علاقه‌مندی زیادی به رمز ارزها شده است. متأسفانه رمز ارزها به‌دلیل عدم وجود مقررات نظارتی، مبهم بودن و پیچیدگی فنی، برای طرح‌های پامپ و دامپ مناسب هستند. یافته‌های مطالعه‌ای که در سال 2018 صورت گرفت شیوع طرح‌های پامپ و دامپ را در بازار رمز ارزها تأیید کرد. محققان بیش از 3700 پامپ و دامپ مختلف را که بین ژانویه تا جولای 2018 در دو صفحه محبوب رمز ارزها ارسال و تبلیغ شده بود، شناسایی کردند.
پیام‌های شناسایی شده، سرمایه‌گذاران را ترغیب به خرید کوین‌های خاص می‌کرد. در مارس 2022، کمیسیون معاملات آتی کالا در ایالات متحده به مشتریان توصیه کرد از طرح‌های پامپ و دامپی که در رمز ارزهای جدید یا دارای حجم معاملات اندک ایجاد می‌شود، اجتناب کنند. این کمیسیون همچنین از برنامه‌ای رونمایی کرد که به افراد افشاکننده پامپ و دامپ، وعده پاداشی بین 10 تا 30 درصد تحت شرایطی خاص را می‌داد.
نکات کلیدی
- پامپ و دامپ یک طرح غیرقانونی برای افزایش قیمت سهام یا اوراق بهادار بر اساس اظهارات نادرست، گمراه‌کننده یا اغراق‌آمیز است.
- پامپ و دامپ معمولاً سهم‌های خرد و کوچک را هدف قرار می‌دهد.
- افرادی که در اجرای طرح‌های پامپ و دامپ مجرم شناخته می‌شوند، مشمول جریمه‌های سنگین می‌شوند.
- پامپ و دامپ به‌طور فزاینده‌ای در صنعت رمز ارزها یافت می‌شود.
منبع: اینوستوپدیا
