میانگین صنعتی داو جونز (DJIA) که معمولاً «داو جونز» یا «شاخص داو جونز» نیز نامیده می‌شود، یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شاخص‌های بازار سهام ایالات متحده است. این شاخص نشان‌دهنده حرکت قیمتی روزانه 30 شرکت سهامی عام است که در نزدک NASDAQ یا بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) پذیرش شده‌اند. این 30 شرکت به عنوان کمپانی‌های پیشرو در اقتصاد ایالات متحده شناخته می‌شوند.
داو جونز یکی از شاخص‌های سهام ایجاد شده توسط بنیانگذار کمپانی Dow & Jones و سردبیر نشریه وال‌استریت ژورنال یعنی چارلز داو Charles Dow است. هنگامی که داو جونز در سال 1896 راه‌اندازی شد، تنها از 12 شرکت آمریکایی تشکیل شده بود که عمدتاً به فعالیت‌های صنعتی مشغول بودند. با گذشت سال‌ها، شاخص در کنار اقتصاد ایالات متحده تغییر کرد و اکنون ترکیب آن شامل کمپانی‌هایی در بخش‌های دیگر مانند فناوری، بهداشت و خرده‌فروشی است.
اجزای میانگین صنعتی داو جونز
قوانین خاصی برای قرارگیری کمپانی‌ها در بین 30 شرکت داو جونز وجود ندارد. با این‌حال برای حضور یک شرکت در داو جونز، آن کمپانی باید بخش قابل توجهی از فعالیت‌های اقتصادی خود را در ایالات متحده صورت دهد. این شرکت هم‌چنین باید در بورس نیویورک پذیرفته شده و در میان شرکت‌های بزرگ بخش صنایع باشد. داو جونز تغییرات زیادی در اجزای خود ایجاد می‌کند تا تغییرات اقتصادی را منعکس سازد. تغییرات اخیر رخ داده عبارتند از:
- مارس 2015، اپل جایگزین AT&T شد.
- سپتامبر 2017، داو دوپونت DuPont جایگزین دوپونت DuPont شد. (به‌دنبال ادغام شرکت داو کمیکال Dow Chemical و دوپونت).
- جولای 2018، والگرینز بوت آلیانس Walgreens Boots Alliance جایگزین جنرال الکتریک General Electric شد.
داو جونز از شرکت‌های زیر تشکیل شده است:
- گروه صنعتی 3M
- امریکن اکسپرس American Express
- اپل Apple
- امگن Amgen
- بوئینگ Boeing
- کاترپیلار Caterpillar
- شورون CheVron
- سیسکو Cisco
- کوکا کولا Coca Cola
- داو Dow
- گلدمن ساکس Goldman Sachs
- هوم دپو Home Depot
- هانی‌ول Honeywell
- IBM
- اینتل Intel
- جانسون اند جانسون Johnson & Johnson
- جی‌پی‌مورگن چیس JPMorgan Chase
- مک‌دانالدز McDonald’s
- مرک Merck
- مایکروسافت Microsoft
- نایکی Nike
- پراکتر اند گمبل Procter & Gamble
- سلزفورس Salesforce
- تراولرز کمپانی Travelers Companies Inc
- یونایتد هلث UnitedHealth
- ورایزون Verizon
- ویزا Visa
- والمارت WalMart
- والگرینز بوت آلیانس Walgreens Boots Alliance
- والت دیزنی Walt Disney
داو جونز چگونه کار می‌کند؟
داو جونز برای سنجش حرکات کمپانی‌های پیشرو در ایالات متحده که فعالیت‌های صنعتی دارند، ایجاد شده است. این شاخص از معیار وزنی-قیمتی استفاده می‌کند؛ یعنی سهم‌هایی که قیمت بالاتری دارند، وزن بیشتری نسبت به سهام با قیمت پایین‌تر دارند.
در ابتدا، داو با جمع‌زدن قیمت سهام 12 شرکت و تقسیم عدد به‌دست آمده بر 12، میانگین را محاسبه می‌کرد. بعدها نحوه محاسبه شاخص تغییر کرد تا اهمیت نسبی هر مولفه را بر اساس درصد آن، در ارزش کل شاخص منعکس کند.
میانگین صنعتی داو جونز امروز یک شاخص وزنی-قیمتی است که برای محاسبه آن قیمت 30 سهم موجود در این شاخص با هم جمع می‌شوند و سپس بر یک مقسوم‌علیه (به‌نام داو دیوایزر) تقسیم می‌شوند. مقسوم‌علیه برای خنثی کردن تأثیر برخی تغییرات ساختاری مانند افزایش سرمایه در فرمول استفاده می‌شود. داو دیوایزر امروز برابر 0.14748071991788 است.
به‌عنوان مثال، اگر شاخص از سه سهم با قیمت هر سهم 13، 17 و 70 دلار تشکیل شده باشد، سهم با بالاترین قیمت، 70٪ ارزش کل این شاخص را نشان می‌دهد. بنابراین، افزایش 10 درصدی قیمت آن سهم، تأثیر بیشتری بر ارزش شاخص کل، نسبت به افزایش 10 درصدی قیمت سهم 10 دلاری خواهد داشت.
انتقادها بر میانگین صنعتی داو جونز
اگرچه داو جونز یکی از مهم‌ترین پایش‌گر‌های فعالیت بازار سهام است، اما از کمبودهایی رنج می‌برد؛ در حالی‌که بیش از 5300 سهم عادی در نزدک و بورس نیویورک معامله می‌شوند، شاخص داو جونز ملاک مناسبی برای تعیین عملکرد کلی بازار نیست؛ زیرا تنها 30 سهم را شامل می‌شود. یعنی این شاخص کمتر از 1٪ از کل بازار را نمایندگی می‌کند که ممکن است گمراه‌کننده باشد و وضعیت واقعی اقتصاد را به تصویر نکشد.
هم‌چنین، استفاده از شاخص وزنی-قیمتی برخلاف شاخص هم‌وزن، به برخی از اجزای داو جونز نسبت به برخی دیگر مزیت می‌دهد. به‌عنوان مثال، یک شرکت با قیمت سهم 120 دلار، بیش از چهار برابر شرکتی با قیمت سهم 30 دلار بر داو جونز تأثیر می‌گذارد، حتی اگر کمپانی دارای سهام 30 دلاری برای اقتصاد مهم‌تر باشد. بنابراین مدیران صندوق حرفه‌ای از شاخص‌های جایگزینی مانند شاخص S&P 500 برای نظارت بر عملکرد کلی بازار سهام استفاده می‌کنند.
منبع: CorporateFinance
